Guzik btrm001082
| Właściciel: | rkabarowski@gmail.com |
| Kraj: | Polska |
| Okres historyczny: | II Rzeczpospolita (Polska) |
| Znaleziono: | b.d. |
| Materiał awersu: | mosiądz |
| Materiał rewersu: | g.jednorodny |
| Wykończenie: | brak |
| Sygnowanie: | GRABSKI |
| Wytwórca: | GRABSKI Br. (Łódź) |
| Średnica: | 21.9 mm |
| Typ uszka: | drut |
| Rant: | ●-|- |
| Profil: | ( - jednowarstwowy, wypukły |
Występujące elementy
- monogram [latin-R]
- wąż
Przeznaczenie
- szkolny
Polski guzik szkolny z okresu II RP, realnej (?) szkoły handlowej
© buttonarium.eu
Awers przedstawia laskę, na której oplecione są dwa węże (Kadyceusz - symbol m.in. handlu), powyżej Kadyceusza umieszczono uskrzydlony hełm, a jeszcze wyżej widnieje duża litera R, po obu stronach całości znajdują się dwa wieńce laurowe z jagodami, na obrzeżu guzika występuje pojedynczy, wypukły rant.
Rewers sygnowany: BRON. GRABSKI 16 37 ŁÓDŹ.
Przeznaczenie i datowanie
Guzik pochodzi z mundurka uczniowskiego w szkołach handlowych (kupieckich) i pochodzi z okresu II Rzeczypospolitej. Litera R może oznaczać, że chodzi tutaj o Szkołę Realną (?).
Źródła
Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska
Kustowski W. - POLSKIE GUZIKI REGULAMINOWE NIEWOJSKOWE od 1918 roku, Kraków 2014 Nadolny A. - Szkolnictwo kupieckie w Wielkopolsce w latach 1918 - 1939, 2010 Radomska Biblioteka Cyfrowa - Spis szkół zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1927 Świeboda J. - Szkolnictwo handlowe w Galicji, 2010
Wikipedia.pl - Kaduceusz Wikipedia.pl - Szkoła realna
www.encyklopedia.pwn.pl - Polska. Oświata. Druga Rzeczpospolita www.muzeum-ak.pl - Szkolnictwo w II Rzeczypospolitej
Bronisław Grabski (1891-1969), w 1921 roku założył zakłady przemysłowe produkujące m.in. guziki. Zakłady te mieściły się w Łodzi na ul. Zakątnej 59/61. Grabski był jednym z głównych producentów guzików dla Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej (ok. 40 mln. szt.), artykułów strzeleckich, wyszkoleniowych, sprzętu do konserwacji broni, artykułów grawerskich (odznaki), artykułów fibrowych i skórzanych, hafciarskich i pasmanteryjnych oraz wszelkiego ekwipunku mundurowego i taborowego.
Ciekawostki
● W Spisie abonentów Sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1939 r.[1], na stronie 946 podano adresy i numery telefonów Bronisława Grabskiego:
- do zakładu: ul. Pogonowskiego 59/61, tel. 1 38 53
- mieszkania: ul. Kopernika 6, tel. 1 61 83[2].
● W 1936 roku zmieniono nazwę ulicy z Zakątnej na ulicę kapitana Stefana Pogonowskiego[3] - bohatera wojny polsko-radzieckiej 1920 roku. W 1945 roku, z powodów politycznych, musiano powrócić do nazwy Zakątna, ale za to w 1993 roku ponownie przywrócono nazwę kpt. Pogonowskiego[4].
● Oprócz sygnatur, na rewersie pojawiał się niekiedy rok produkcji (poniżej uszka), czasami był to pełny rok (np. 1934), a czasami tylko dwie ostatnie cyfry (np. 39). Powyżej uszka umieszczano kolejny numer matrycy - najczęściej w lustrzanym odbiciu.
● Na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Miejskiej Komisji do spraw upaństwowienia przedsiębiorstw na m. Łódź z dnia 25 października 1946 r. ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Zarządu Miejskiego w Łodzi Nr. 10, poz. V. z dnia 18 grudnia 1946 r. zakłady Bronisława Grabskiego przeszły na własność państwa[5], po jakimś czasie przemianowano je na Łódzkie Zakłady Przemysłu Guzikarsko-Galanteryjnego. Początkowo używano starych matryc rewersów, co za tym idzie na guzikach widniały jeszcze sygnatury Grabskiego, później zmieniono sygnatury na ŁZG wraz z kolejnym numerem matrycy - najczęściej w lustrzanym odbiciu (patrz: ŁZG)
Źródła[1]Spis abonentów Sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1939 r.[2]Pozycja [1] - strona 946[3]Wikipedia.pl - Stefan Pogonowski[4]Wikipedia.pl - Polesie (dzielnica Łodzi)[5]MONITOR POLSKI. Dziennik urzędowy RP. Warszawa, dnia 30 kwietnia 1948 r. - strona 6, pozycja 246 Polskie guziki wojskowe w XX wieku - Katalog z wystawy, Elbląg 1988
Przy opracowaniu opisu wykorzystano informacje od użytkowników oraz wnioski z analizy guzików w Buttonarium.
Jeśli chciałbyś coś dodać do tego opisu, to napisz poniżej komentarz. Nie zapomnij podać źródeł tych informacji.