wylosuj kolejny
Newsletter
podaj email:

 
buttonarium.eu - Strona Polskich Kolekcjonerów Guzików
8230 guzików 1552 właścicieli 766 sygnatur 684 wytwórców 259 komentarzy
pl

Guzik btrm006938

btrm006938
Dane szczegółowe
Właściciel:blackdog68
Kraj:Cesarstwo Niemieckie
Okres historyczny:brak danych
Znaleziono:b.d.
Materiał awersu:mosiądz
Materiał rewersu:g.jednorodny
Wykończenie:srebrzony
Sygnowanie:EXTRA FEIN
Wytwórca:! Napisy reklamowe
Średnica:23.0 mm
Typ uszka:drut
Rant:●---
Profil:| - jednowarstwowy, płaski

Występujące elementy

  • korona [zamknięta; otwarta; 3-pałki; 9-pałek]
  • orzeł
  • tarcza

Przeznaczenie

  • szlachecki
Ostatnia aktualizacja: 2017-10-26 15:11
Licznik wyświetleń: 5280
Opis guzika

Niemiecki (śląski) guzik liberyjny (niemieckiej produkcji)

© buttonarium.eu

Awers

Awers przedstawia herb hrabiowski niemieckiego rodu Schaffgotsch, którego główne majątki znajdowały się na Śląsku.

Rewers

Rewers sygnowany: EXTRA FEIN (listek, rozetka kwiatowa, listek, korona szlachecka, listek, rozetka kwiatowa, listek).

Miejsce znalezienia

Guzik znaleziony w ruinach starego dworku.

Przeznaczenie i datowanie

Guziki tego typu były stosowane przy liberiach reprezentacyjnej służby, np.: odźwiernego, lokaja, stangreta, itp. Rodzaj służby, która była wyposażona w liberie, zależał od wielu różnych czynników (moda, zasobność danej rodziny, itd.).

Mniej zamożne rodziny kupowały guziki z samym godłem, jeszcze mniej zamożni kupowali tańsze guziki z (pojedynczym/podwójnym) inicjałem (monogramem), z inicjałem wraz z koroną szlachecką lub z samą koroną odpowiedniej rangi. Z ogłoszeń zamieszczanych w polskiej dziewiętnastowiecznej prasie wynika, że więksi producenci mieli pewien zapas tego typu guzików (inicjał, inicjał wraz z koroną szlachecką lub tylko korona rangowa) i były one dostępne w ciągłej sprzedaży. Inicjały na guzikach były najczęściej pisane tzw. szwabachą.

Guziki liberyjne były zamawiane najprawdopodobniej przez krawca, któremu zlecono uszycie liberii. Spotykane są polskie guziki liberyjne, które zostały wyprodukowane aż w Paryżu, Wiedniu lub Sankt Petersburgu, chociaż można je było zamówić również w Polsce.

Piękne liberie wraz z odpowiednimi guzikami zaczęły być modne w Europie w II połowie XVIII wieku. Na przestrzeni wieku XIX stawały się coraz popularniejsze, a wynikało to z mody. Postęp techniczny spowodował obniżkę cen guzików, co wpłynęło na większą ich dostępności.

Liberie były w powszechnym użytku głównie do wybuchu I wojny światowej, a gdzieniegdzie aż do wybuchu II wojny.

Do czasów współczesnych liberie przetrwały w renomowanych hotelach, klubach itp.

Ciekawostka

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wraz z uchwaleniem Konstytucji Marcowej z 1921 roku państwo przestało uznawać tytuły arystokratyczne, co nie przeszkodziło w dalszym używaniu liberii z odpowiednimi guzikami. Po zakończeniu II wojny światowej, z powodu zmian ustrojowych, które nastąpiły w Polsce, nie honorowano żadnych tytułów szlacheckich. Większość dóbr bogatych rodzin została znacjonalizowana i ostatecznie zakończyła się era służby, liberii i guzików liberyjnych.

Źródła

Wikipedia.pl - Schaffgotschowie

Zajchowski Zb. - Guziki herbowe . cz.1, Elbląg 2008

- patrz strona: 120, 121

Zajchowski Zb. - Guziki herbowe . cz.2, Elbląg 2013

- patrz strona: 177

Słowniczek

Wikipedia.pl - Blazonowanie

Wikipedia.pl - Dewiza herbowa

Wikipedia.pl - Figura heraldyczna

Wikipedia.pl - Godło

Wikipedia.pl - Hełm heraldyczny

Wikipedia.pl - Heraldyka

Wikipedia.pl - Heraldyka polska

Wikipedia.pl - Herb

Wikipedia.pl - Herb szlachecki

Wikipedia.pl - Herb szlachecki (lista herbów)

Wikipedia.pl - Herbarz (heraldyka)

Wikipedia.pl - Herbowni

Wikipedia.pl - Herby szlachty polskiej (galeria)

Wikipedia.pl - Inicjał

Wikipedia.pl - Klejnot herbowy

Wikipedia.pl - Korona rangowa

Wikipedia.pl - Labry (heraldyka)

Wikipedia.pl - Liberia (ubiór)

Wikipedia.pl - Monogram

Wikipedia.pl - Order herbowy

Wikipedia.pl - Postument heraldyczny

Wikipedia.pl - Szlachta

Wikipedia.pl - Szlachta w Polsce

Wikipedia.pl - Szwabacha

Wikipedia.pl - Trzymacze heraldyczne

Wikipedia.pl - Zawołanie

Wytwórca: ! Napisy reklamowe

Wiele guzików posiada na rewersie różnego rodzaju napisy reklamowe, są to napisy informujące głównie o wysokiej jakości samego guzika lub np. wykonanego złocenia. Napisy te występują samodzielnie lub jako dopełnienie sygnatur wytwórcy. W przypadku, gdy oprócz napisów reklamowych na rewersie guzika nie umieszczono żadnych innych sygnatur, mówiących o tym, kto jest wytwórcą danego guzika, to niemożliwym jest wskazanie konkretnego producenta. Można przypuszczać, że część guzików posiadających te same napisy reklamowe została wyprodukowana przez różnych wytwórców.

Wszystkie guziki posiadające tylko i wyłącznie napisy reklamowe zostały w Buttonarium zebrane w jednym miejscu i przyjęto dla nich jednego "wytwórcę" o nazwie "! Napisy reklamowe", poszczególne rodzaje napisów reklamowych zostały zebrane, jako różne sygnowania. W nielicznych przypadkach wystąpiły problemy z jednoznacznym przyporządkowaniem danego guzika do konkretnej sygnatury, głównie w sytuacji dużego nagromadzenia różnych wyrazów reklamowych.

Poniżej zostały zaprezentowane, w kolejności alfabetycznej, najczęściej spotykane wyrazy wraz z dodatkowymi informacjami na ich temat, a także z linkami do grupy guzików na rewersach, których one występują.

Wyrazy reklamowe

ALPACCA - napis reklamowy oznaczający srebrzystobiały stop miedzi imitujący prawdziwe srebro (Cu, ok. 40-70%), niklu (Ni, ok. 10-20%), Manganu (Mn, ok. 0-0,5%) oraz cynku (Zn, ok. 5-40%), występuje w połączeniu z wyrazami: (N/S) JEDNOSTAJNY, (N/S) MASYWNY i/lub z oznaczeniem wytwórcy, i/lub z nazwą WARSZAWA. W przeszłości używano różnych nazw na określenie alpaki: alfenid, arfenil, argentan, biały metal, chińskie srebro, melchior, metal Christofle'a, neusilber, nowe srebro, pakfong, srebro Schefildskiego oraz inne. W Presji nowe srebro nosi nazwę Warszawa, w nawiązaniu do stolicy Polski, gdzie jakoby miano wynaleźć ten stop[1]. Stop ten w przeszłości był wykorzystywany do wyrobu ozdób, sztućców oraz sprzętu medycznego.

BEST - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza najlepszy, -a, -e (wyrób, jakość, wykonanie), występuje w połączeniu z wyrazami: GILT, MAKE, PLATED, QUALITAIT, QUALITY, RICH, VERY oraz WARRANTED.

BESTE - napis reklamowy w języku niemieckim lub jego człon, który oznacza najlepszy, -a, -e (wyrób, jakość, wykonanie), zdarza się, że występuje pojedynczo, ale najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: QUALITAET oraz QUALITÄT.

DOUBLE - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza podwójnie (złocony), najczęściej występuje w połączeniu z wyrazem: GILT. W przypadku zastosowania grubszej (podwójnej, potrójnej) warstwy pozłoty stosowno napisy np. typu: DOUBLE GILT, TREBLE GILT.

EXTRA - napis reklamowy (występuje w wielu językach) lub jego człon, który oznacza wyjątkowo (dobrze np. złocony, mocny, solidny), zdarza się, że występuje pojedynczo, ale najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: EXTRA, GILT, GUARANTED, ORANGE, RICH, SOLIDE, STRONG, SUPERB, SUPERIOR, TREBLE, WARRANTED, QUALITAET oraz QUALITY. Sam napis EXTRA (wraz z motywami roślinnymi z kwiatów i liści) był stosowany na węgierskich guzikach wojskowych z lat 1920-1944. Napis EXTRA FEIN, oznaczający wyjątkowo piękny (wyrób wysokiej jakości), był i jest stosowany przez długi czas (co najmniej od połowy XIX wieku do czasów obecnych) oraz przez wielu różnych wytwórców guzików z Prus, Cesarstwa Niemieckiego i Niemiec. Napis występował często w połączeniu z sygnaturami konkretnego wytwórcy, jako uzupełnienie potwierdzające wysoką jakość guzika.

FASHIONABLE - napis reklamowy w języku angielskim, który oznacza modny / elegancki / wykwintny.

FEIN - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza dokładny / piękny / wspaniały, występuje w połączeniu z wyrazami: GILT, HOCH, PLAT, oraz PLATET.

FEINE - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza dobry / piękny, występuje w połączeniu z wyrazami: HOCH (skrót od HOCHFEINE), QUALITAET, QUALITAT oraz QUALITY.

FEINSTE - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza najlepsza / najwyższa / prawdziwa (jakość), występuje w połączeniu z wyrazami: QUALITY oraz QUALITAET.

FEUER VERGOLDUNG / FUERVERGOLDUNG - napis reklamowy w języku niemieckim, który oznacza złocony w ogniu.

FIN - człon napisu reklamowego w języku francuskim, który oznacza wykończony (dobrze), w połączeniu EXTRA-FIN oznacza najprzedniejszy / wyborny. Występuje w połączeniu z wyrazami: EXTRA oraz SUPER.

FINE - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza precyzyjny, występuje w połączeniu z wyrazem SUPER.

FINI - człon napisu reklamowego w języku francuskim, który oznacza doskonały / perfekcyjny, występuje tylko i wyłącznie z wyrazem PARIS.

GILT - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza złocony, zdarza się, że występuje pojedynczo, ale najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: BEST, DOUBLE, EXTRA, FEIN, GUARANTED, ORANGE, RICH, SUPERB, TREBLE oraz WARRANTED. Samo oznaczenie GILT spotykane jest na brytyjskich guzikach mosiężnych wykonanych w pierwszej połowie XIX wieku. Guziki te pojawiły się wraz z powstaniem nowej maszyny do produkcji tego typu guzików i szybko stały się bardzo modne. Wiele tak oznaczonych guzików było wykonanych z mosiądzu i miało powłokę z prawdziwego złota, ale często była ona bardzo cienka i zwykle szybko się wycierała, co było spowodowane polerowaniem guzików. Z czasem zaczęto stosować grubsze warstwy pozłoty, o czym informowały stosowne napisy np. typu: DOUBLE GILT, TREBLE GILT.

HOCH - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza wysoko (dokładny, piękny, wspaniały) występuje w połączeniu z wyrazami: FEIN / FEINE i/lub QUALITAT / QUALITÄT.

HOCHFEINE - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza wysoce dobry / wysoce piękny występuje w połączeniu z wyrazem QUALITAT / QUALITÄT.

JEDNOSTAJNY - napis reklamowy, który oznacza, że awers i rewers guzika zostały wykonane z tego samego materiału i nie został pokryty żadną warstwą innego metalu, występuje w połączeniu z wyrazem WARSZAWA.

MADE - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza wykonany -o występuje w połączeniu z wyrazami: IN ENGLAND lub IN FRANCE oraz PATENT, w jednym przypadku na guziku występuje napis: SUPERIOR QUALITY.

MAKE - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza wykonanie -o występuje w połączeniu z wyrazem BEST lub z nazwą wytwórcy.

MASYWNY - napis reklamowy, który oznacza wysoka wytrzymałość (solidność konstrukcji guzika), niekiedy występuje samodzielnie, ale bywa, że jest jako uzupełnienie innych napisów reklamowych i/lub sygnatur, np.: N/S.

NEUSILBER - napis reklamowy w języku niemieckim, który oznacza nowe srebro, czyli alpakę (patrz: ALPACCA), występuje z gałązkami oraz gwiazdkami i/lub sygnaturą wytwórcy.

ORANGE - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza robiony na pomarańczowo, występuje z wyrazami: COLOR, GILT, RICH, STAND, STANDARD, SUPERB oraz TREBLE.

PATENT - napis reklamowy w języku angielskim, który oznacza, że wzór guzika został opatentowany, występuje z wyrazami: MADE IN FRANCE.

PATENT. - człon napisu reklamowego ZGŁ. W URZĘD. PATENT., co oznacza, że wzór guzika został zgłoszony w Urzędzie Patentowym.

PERFECTION - napis reklamowy w języku angielskim, który oznacza doskonały, idealny, perfekcyjny, występuje z wyrazem PARIS.

PERFECTIONNE - napis reklamowy w języku francuskim, który oznacza udoskonalony, ulepszony, zaawansowany, występuje z wyrazami: FRANCE i/lub PARIS.

PLAT - człon napisu reklamowego, zapewne skrót od słowa PLATT w języku niemieckim, który oznacza spłaszczony, w domyśle złocony, występuje z wyrazem FEIN.

PLATED - napis reklamowy lub jego człon w języku angielskim, który oznacza powlekany, a w domyśle złocony, rzadko występuje samodzielnie, najczęściej jest dopełnieniem sygnatur wytwórców i/lub występuje w połączeniu z wyrazami: DOUBLE, FEIN, FINE, GILT, SUPER oraz TREBLE.

POLSKI - człon napisu reklamowego WYRÓB POLSKI lub SZYK POLSKI.

PRIMA - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza najlepszy -a -e (gatunek, jakość, wykonanie), najczęściej jest dopełnieniem sygnatur wytwórców i/lub występuje w połączeniu z wyrazami: N/S MASYWNY oraz QUALITAET.

QUALITAET - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza jakość, występuje w połączeniu z wyrazami: BESTE, EXTRA FEINE, FEINE, FEINSTE oraz PRIMA.

QUALITAT / QUALITÄT - napis reklamowy lub jego człon w języku niemieckim, który oznacza jakość i rzadko występuje samodzielnie, najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: BESTE, FEINE, HOCHFEINE oraz IA.

QUALITE - człon napisu reklamowego w języku francuskim, który oznacza jakość, występuje w połączeniu z wyrazem SUPERIEUR.

QUALITY - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza jakość, występuje w połaczeniu z wyrazami: BEST, EXTRA, FEIN, FEINE, FEINSTE, FINE, HOCHFEINE, MADE, RICH, SPECIAL, SUPERB, SUPERFINE, SUPERIEUR, SUPERIOR, TREBLE, VERY BEST oraz WARRANTED.

RICH - człon napisu reklamowego w języku angielskim lub jego człon, który oznacza bogaty -a -e (guzik, jakość, wykonanie), najczęściej występuje z wyrazem EXTRA, znany jest guzik z wyrazami: GILD, EXTRA, ORANGE, STAND, SUPERB oraz TREBLE.

SOLIDE - człon napisu reklamowego w języku francuskim, który oznacza solidny, lity, występuje w połączeniu z wyrazem EXTRA.

SOLIDITE - człon napisu reklamowego w języku francuskim, który oznacza odporny, trwały, wytrzymały, występuje w połączeniu z wyrazem PARIS oraz z herbem.

SPECIAL - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza specjalna, wyjątkowa (jakość), występuje w połączeniu z wyrazem QUALITY.

STRONG - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza mocny, trwały, wytrzymały, występuje w połączeniu z wyrazami: EXTRA STRONG LONDON.

SUPER - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza wyjątkowo (dokładny, precyzyjny), występuje w połączeniu z wyrazem FINE.

SUPERB - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza przepiękny, wspaniały, znakomity, najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: EXTRA, GILT, ORANGE, QUALITY oraz RICH.

SUPERIEUR - napis reklamowy lub jego człon w języku francuskim, który oznacza wspanialszy, znakomitszy występuje w połączeniu z wyrazami: QUALITE oraz QUALITY, ale pojawia się również samodzielnie.

SUPERIOR - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza lepsza (jakość) występuje w połączeniu z wyrazem QUALITY, w jednym przypadku występuje na guziku napis: MADE IN ENGLAND.

SZYK - człon napisu reklamowego SZYK POLSKI, który pochodzi od słowa szykowny (produkt) występuje w połączeniu z sygnaturą: BR. R. lub z gwiazdkami.

TREBLE - człon napisu reklamowego w języku niemieckim, który oznacza potrójnie (złocony), zdarza się, że występuje pojedynczo, ale najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: EXTRA, GILT, GUARANTED, ORANGE, RICH, STAND oraz WARRANTED.

URZĘD - człon napisu reklamowego ZGŁ. W URZĘD. PATENT., co oznacza, że wzór guzika został zgłoszony w Urzędzie Patentowym.

VERY - człon napisu reklamowego w języku angielskim VERY BEST, który oznacza bardzo (dobry), w jednym przypadku na guziku występuje napis: RICH QUALITY.

WARRANTED - człon napisu reklamowego w języku angielskim, który oznacza gwarantowany, -a, -e (wyrób odpowiedniej jakości, jakość, dobre wykonanie), zdarza się, że występuje pojedynczo, ale najczęściej występuje w połączeniu z wyrazami: BEST QUALITY, GILT, RICH PLATED oraz TREBLE PLATED.

WYRÓB - człon napisu reklamowego WYRÓB POLSKI.

ZGŁ - człon napisu reklamowego ZGŁ. W URZĘD. PATENT., co oznacza, że wzór guzika został zgłoszony w Urzędzie Patentowym.

Źródła
wiki[1]Wikipedia.pl - Nowe srebro
Książka   Boczkowski W., Jaroszyński-Wolfram M., Gładki K. - GUZIKI Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 1999
Książka   Luscomb S.C. - The Collector's Encyclopedia of Buttons, New York, USA 1967
Książka   Polskie guziki wojskowe w XX wieku - Katalog z wystawy, Elbląg 1988

Przy opracowaniu opisu wykorzystano informacje od użytkowników oraz wnioski z analizy guzików w Buttonarium.
Jeśli chciałbyś coś dodać do tego opisu, to napisz poniżej komentarz. Nie zapomnij podać źródeł tych informacji.

Ostatnia aktualizacja: 2017-12-06 15:07
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz.
Dodaj swój komentarz


pozostało znaków:   napisałeś znaków: